Τα τελευταία χρόνια οι χρόνιες ασθένειες, όπως ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η σκλήρυνση κατά πλάκας, οι καρδιαγγειακές παθήσεις κ.α έχουν αντικαταστήσει ασθένειες κυρίως μεταδοτικές που εκδηλώθηκαν στο παρελθόν με την μορφή επιδημιών και πλέον έχουν λάβει ατομικό χαρακτήρα. Ως χρόνια ασθένεια ορίζεται η πάθηση που είναι μόνιμη, η παρακολούθηση που απαιτείται για αυτήν είναι μακροχρόνια με συχνές ιατρικές επισκέψεις και επαναλαμβανόμενες διαγνωστικές εξετάσεις.Σύμφωνα με έναν άλλο ορισμό είναι η πάθηση που για την πλειοψηφία των ασθενών είναι αμετάκλητη, πολλές φορές «αόρατη» και που απαιτεί κοινωνική και ιατρική υποστήριξη, καθώς και ευέλικτα συστήματα που θα διασφαλίζουν κοινωνική ένταξη και επιλογές απασχόλησης.
Τα κριτήρια με τα οποία ορίζεται σαν χρόνια μια σωματική ασθένεια είναι η χρονική διάρκεια της ασθένειας, ο βαθμός σοβαρότητάς της, η επίδραση την οποία επιφέρει στην λειτουργικότητα του ατόμου και η ανάγκη για διαρκή φροντίδα από τις υπηρεσίες υγείας.Επιπλέον το αίσθημα της αβεβαιότητας των ασθενών, ο κοινωνικός αποκλεισμός καθώς κι οι συνεχείς αλλαγές κι ανακατατάξεις αποτελουν ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των χρόνιων ασθενειών. Η ποιότητα ζωής τόσο των ασθενών όσο και των οικογενειών τους επηρεάζεται σημαντικά και οι κοινωνικές συνέπειες αφορούν την καθημερινή τους ζωή, τις κοινωνικές τους σχέσεις, την άποψη που έχουν οι άλλοι για εκείνους,αλλά και την άποψή τους για τους ίδιους.
Σε αντίθεση με πολλές επιδημίες του παρελθόντος οι οποίες συνήθως άφηναν εξωτερικά σημάδια στο σώμα, όπως η πανώλη, η λέπρα κι η ευλογιά, οι χρόνιες παθήσεις δεν συνοδεύονται από ορατά σημάδια. Μερικές φορές μόνο το ίδιο το άτομο γνωρίζει ότι ασθενεί και σε κάποιες περιπτώσεις δεν το μοιράζεται. Μαθαίνει να ζει με τους περιορισμούς που του επιβάλλει η κατάσταση της υγέιας του και οι υποχρεώσεις της κοινωνικής, επαγγελματικής και οικογενειακής του ζωής. Προσπαθεί να τροποποιήσει τον τρόπο ζωής του και να προσαρμοστεί στα νέα γι΄αυτόν δεδομένα.
‘Ενα άλλο χαρακτηριστικό των ατόμων που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες είναι η στενή σχέση που διατηρούν με την ιατρική και τους επαγγελματίες υγείας. Ο ασθενής καλείται να αλλάξει τον τρόπο ζωής του και αναθεωρεί κάποιες αρχές που είχε όταν ένιωθε υγιής και ικανός. Θα πρέπει να μάθει να βασίζεται όλο και περισσότερο στην οικογένειά του, στους φίλους του και στους επαγγελματίες υγείας.Αυτή η εξάρτηση μαζί με την αβεβαιότητα για το μέλλον και την εξέλιξη της νόσου, του δημιουργεί έντονο αίσθημα δυσφορίας, η αυτοεκτίμησή του, η εικόνα για τον εαυτό του, οι στόχοι, τα σχέδια για το μέλλον, όλα αλλάζουν.
Αυτός ο επαναπροσανατολισμός της ζωής γίνεται αντιληπτή ως μια βιογραφική αποδιοργάνωση, καθώς δεν καταστρέφει μόνο το φυσικό σώμα,αλλά και την τροχιά ολόκληρης της ζωής του σε διάφορα επίπεδα. Κάποια στιγμή τα έντονα αυτά συναισθήματα εκτονώνονται κι ο ασθενής πλέον συνειδητοποιεί ότι η ζωή συνεχίζεται.Τότε είτε επανεκτιμά τη ζωή του, τα πιστεύω και τις αξίες του με θετικό τρόπο είτε δεν συμβιβάζεται με την πραγματικότητα και απομονώνεται πλήρως από τους γύρω του.
Η κοινωνική στήριξη ορίζεται ως η ψυχολογική υποστήριξη που είναι διαθέσιμη στο άτομο από τους κοινωνικούς δεσμούς με άλλα άτομα. Η βελτίωση της κοινωνικής στήριξης τόσο σε επίπεδο σχέσεων με τους οικείους όσο και σε συνάρτηση με την παροχή βοήθειας από τα κοινωνικά και ιατρικά δίκτυα υποστήριξης σχετίζεται με καλύτερη ποιότητα ζωής, μεγαλύτερη αυτονομία, χαμηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης και στρατηγικές για την αντιμετώπιση του stress.
΄Ενας από τους ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς, η οικογένεια, παίζει σημαντικότατο υποστηρικτικό ρόλο για τον πάσχοντα τόσο σε ψυχολογικό επίπεδο και κοινωνικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο υγειονομικής φροντίδας που χρήζει καθημερινώς ο ασθενής. Αλλά και οι φίλοι και το κοντινό περιβάλλον αποτελούν μια επιπλέον πηγή στήριξης, βοηθώντας τον ασθενή να επανακοινωνικοποιηθεί και να αποκτήσει μια αίσθηση ασφάλειας και αποδοχής από το κοινωνικό σύνολο.
Την οργανωμένη προσπάθεια, όμως, διαχείρισης ενδεχόμενου κοινωνικού αποκλεισμού και της απομόνωσης καλούνται να αναλάβουν οι σύλλογοι ασθενών που πέρα από τη συναισθηματκή υποστήριξη με τη βοήθεια επαγγελματιών υγείας, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών, βοηθούν στην επίλυση πρακτικών προβλημάτων και στη διεκδίκηση δικαιωμάτων. Μεγάλη σημασία έχει και το αίσθημα αλληλεγγύης και συμπαράστασης που αναπτύσσεται μεταξύ των ασθενών στους συλλόγους αυτούς, καθώς αντιμετωπίζουν κοινά προβλήματα επιβίωσης και συναισθηματικής αβεβαιότητας.
Είναι πλέον αντιληπτό ότι πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις για τη βελτίωση των παρχόμενων υπηρεσιών υγείας στους χρόνιους ασθενείς,στην επέκταση των ήδη υπάρχοντων ειδικών προγραμμάτων αγωγής και πρόληψης μιας νόσου, καθώς και την καλύτερη ενημέρωση του πληθυσμού είτε μέσω των ΜΜΕ είτε με τη διενέργεια επιμορφωτικών σεμιναρίων και τη διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων.Ακόμη κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων, η κατάλληλη εκπαίδευση τόσο των φροντιστών όσο και των θεραπευτών του ασθενούς, καθώς επίσης τα νοσοκομεία και τα ειδικά τμήματα να είναι σε θέση να παρέχουν τόσο εξειδικευμένη φροντίδα στους ασθενείς όσο και σωστή καθοδήγηση σε κάθε πολίτη που θέλει να ενημερωθεί.
ΑΡΣΕΝΟΥ Π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.